1 Snelle interpretatie van ECG s Een nieuwe, vereenvoudigde benadering van het lezen van elektrocardiogrammen Dale Dubin, M.D....een interactieve cursus vierde, geheel herziene druk gebaseerd op de zesde Amerikaanse editie Reed Business, Amsterdam Snelle interpretaties van ECG's.indd 1
Snelle Interpretatie Ecg Pdf Downloadl
2 Derde geheel herziene druk, eerste t/m elfde oplage, 1998 t/m 2011 Vierde, geheel herziene druk, Reed Business, Amsterdam 2011 Snelle interpretatie van ECG s is de Nederlandse vertaling van Rapid Interpretation of EKG s, 6th edition, Copyright 2000, Cover Inc., ISBN Reed Business, Amsterdam 2011 Basisontwerp binnenwerk: Martin Majoor BNO, Arnhem Nederlandse vertaling en bewerking vorige druk: A.P.J. Klootwijk, cardioloog Vertaling vierde, Nederlandse druk: Hilde Merkus, MedicaMerkus vertalingen Bewerking vierde, Nederlandse druk: Jaap Deckers, cardioloog Reed Business bv, Postbus 152, 1000 AD Amsterdam. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen. Waar dit mogelijk was, is aan auteursrechtelijke verplichtingen voldaan. Wij verzoeken eenieder die meent aanspraken te kunnen ontlenen aan in dit boek opgenomen teksten en afbeeldingen, zich in verbinding te stellen met de uitgever. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever. ISBN NUR 870 Snelle interpretaties van ECG's.indd 2
3 Ten geleide Het ecg blijft bij de diagnose en de behandeling van hartafwijkingen een van de belangrijkste niet-invasieve hulpmiddelen. Er worden zelfs zoveel ecg s gemaakt dat het idee kan ontstaan dat het beoordelen ervan even kan worden geleerd. Toch is dit niet het geval. Elk ecg is uniek. Het is dan ook nodig te weten hoe het ecg ontstaat om tot een verantwoorde conclusie te komen. In dit nieuwe boek geeft dr. Dale Dubin op heldere, systematische wijze een aantal belangrijke grondprincipes van de elektrocardiografie aan. De snelle interpretatie van ecg s wordt daarbij op logische wijze uit deze beginselen opgebouwd. Artsen en verpleegkundigen, vooral die op hartbewakingseenheden, moeten op grond van veranderingen in het ecg vaak snel beslissingen nemen. De Nederlandse Hart st ichting vindt het van groot belang dat zij over een Nederlandse bewerking van dr. Dale Dubins Rapid Interpretation of EKG s kunnen beschikken. De Nederlandse Hartstichting is verheugd dat cardioloog Jaap Deckers van het Erasmus MC uit Rotterdam bereid is geweest het boek aan te passen aan de nieuwste inzichten. In deze nieuwe uitgave zijn vooral de hoofdstukken over hartritme en een aantal commentaren bij de voorbeeld-ecg s achter in het boek op specifieke plaatsen gewijzigd, zonder dat daarbij afbreuk is gedaan aan de systematiek van dr. Dale Dubin. De verwachting is dat daarmee de bruikbaarheid van het boek voor de Nederlandse markt vergroot wordt. De niet-aflatende vraag naar het boek onderstreept dat Snelle interpretatie van ECG s niet alleen een betrouwbare raadgever is voor (basis)artsen, verpleegkundigen en ambulancepersoneel. Ook voor andere medische beroepsgroepen en voor studenten in opleiding daarvoor is dit boek nog steeds een belangrijk basaal naslagwerk. Dr. J.C.G. Stam directeur Nederlandse Hartstichting Snelle interpretaties van ECG's.indd 3
5 Rapid Interpretation of EKG s internationaal Rapid Interpretation of EKG s, waarvan dit boek de Nederlandse vertaling is, wordt al meer dan vijfendertig jaar internationaal op grote schaal verkocht en gebruikt in 46 talen. Het boek is in de meeste landen verkrijgbaar via een lokale uitgever. De Amerikaanse internetsites bieden, voor wie het Engels voldoende beheerst, waardevolle praktische informatie over elektrocardiografie en hartmonitoren. Voor drie medische disciplines zijn er specifieke presentaties op maat gemaakt op drie verschillende websites. De Engelstalige uitgave van Rapid Interpretation of EKG s, die nu bij elke druk wordt geüpdatet, is verkrijgbaar via het internet. De drie onderstaande websites beschikken over een efficiënte bestel- en verzendmethode voor elke locatie ter wereld. Vanuit ieder land kan met een gangbare creditcard worden besteld. Op de sites staat informatie over conversie van munteenheden zodat u direct de kosten kunt berekenen. Die websites zijn: 1 Artsen en medisch studenten: 2 Verpleegkundigen en verpleegkundigen in opleiding: 3 Ambulancepersoneel: Snelle interpretaties van ECG's.indd 5
6 over het delen van uw kennis... Mijn dank gaat uit naar die personen die mij vanuit de hele wereld ecg s blijven sturen.* Ik ben daar zeer dankbaar voor. Het aantal mensen dat ecg s instuurt is echter exponentieel gestegen, wat het publiceren van hun namen onmogelijk maakt (zoals ik dat vroeger wel deed). Ieder van u zal zowel klassieke als ongewone ecg s tegenkomen die bewaard zouden moeten blijven voor lesdoeleinden (maak een kopie, want ecg s verbleken in de loop der tijd). Het delen van deze unieke kennis met anderen is een aloude medische traditie. Deze geest van onbaatzuchtig delen van uw kennis blijft het niveau van de zorg in deze belangrijke medische discipline verbeteren. DD * ik verzamel en bestudeer graag 12-kanaals ecg s, en klassieke en ongewone elektrocardiogrammen. Die kunnen via de uitgever aan mij gestuurd worden: Cover Publishing Company, P.O. Box 07037, Fort Myers, FL 33919, USA. Het spijt me dat ik niet de ontvangst van alle cardiogrammen kan bevestigen. Deze van de afval geredde ecg s vormen een waardevolle bron; weet dat die gewaardeerd wordt. Snelle interpretaties van ECG's.indd 6
7 Dankbetuiging Ik ben dank verschuldigd aan: God, voor de inspiratie en voor het feit dat ik steeds weer overleef, ondanks de waarschuwingen. Ik begrijp de boodschap. Al mijn mentoren die me de principes van de elektrocardiografie hebben bijgebracht. Al mijn familieleden, levend en overleden. Mijn computergoeroe Paul Heinrich, door wiens kennis van de computertechnologie en grafische kunde deze nieuwe uitgave zo prachtig is geworden. Carol Hoosier M.D., Rupinder Singh M.D., Mike Allison R.N., Yani Wood, Carter Henrich M.D., Tony Piscitelli R.N., RCIS en Chris Buckley voor hun ecg s en foto s. Dr. Ernesto Lasso de la Vega, dr. Mikel Rothenberg, John Desmond P.E., Kathleen Dubin J.D., dr. Nelson Conley en Deborah Heinrich voor hun zeer gewaardeerde professionele advies, correctie en redactie. Mijn uitgever Cover Publishing Company, voor hun begrip en samenwerking. Ik heb de best denkbare afstemming tussen auteur en uitgever mogen meemaken. Een aantal grafische illustraties bevatten delen van LifeART clip art. Snelle interpretaties van ECG's.indd 7
8 Opdracht Dit boek draag ik op aan diegenen van wie ik heb geleerd: Dr. George C. Griffith Dr. Willard J. Zinn Dr. Henry J.L. Marriott Dr. Charles Fish Dr. William L. Martz Dr. Nathan Marcus Dr. Richard G. Connar Dr. Jose Dominguez Dr. Louis Cimino Dr. David Baumann Dr. Suzanne Knoeble Dr. Dale Dubin Snelle interpretaties van ECG's.indd 8
9 Inhoud Aangezien dit boek een naslagwerk blijft voor de rest van uw leven, raad ik u aan een tabje aan te brengen bij de eerste pagina van elk hoofdstuk. 1 Grondbeginselen 1 2 Een ecg opnemen 31 3 Het autonome zenuwstelsel 55 4 Hartfrequentie 65 5 Hartritme, deel I 97 Irregulaire hartritmes 107 Escape-complexen 112 Premature complexen 122 Tachyaritmieën Hartritme, deel II 173 Sinusblok 174 Eerstegraads AV-blok 177 Tweedegraads AV-blok 179 Totaal (3 ) AV-blok 186 Bundeltakblok Elektrische hartas Hypertrofie Hartinfarct (inclusief hemiblok) 259 Hemiblok Diverse bevindingen 309 De monitor van een hartbewakingsapparaat 329 Snelle overzichten 333 Ecg-registraties 347 Register 365 Snelle interpretaties van ECG's.indd 9
10 Gefeliciteerd! U staat op het punt deel te gaan uitmaken van een select gezelschap van competente medische professionals. Snelle interpretatie van ECG s is al meer dan dertig jaar een bestseller en heeft reeds miljoenen mensen in de hele wereld opgeleid in verschillende talen. Dit klassieke leerboek wordt voortdurend geactualiseerd en verfijnd en is op dit moment het meest geraadpleegde en het meest gangbare werk over ecg s ter wereld. Maar om er voor uw toekomst ook zo veel mogelijk uit te halen, is het voor een goed begrip van de stof van belang dat u bepaalde instructies in het boek opvolgt. Wanneer u wordt aangeraden: rr bepaalde eerdere afbeeldingen nog eens na te slaan... doe dat dan, want er is een belangrijke reden voor; rr tabjes aan te brengen op bepaalde pagina s... dan is dat van belang voor een goed begrip; rr een voorgaande pagina nog eens na te lezen... reageer meegaand en aarzel niet; rr de samenvatting van een hoofdstuk te bestuderen voordat u het hoofdstuk gaat lezen... bestudeer dat dan. Als u zich aan die details houdt, levert dat begrip van de stof op die uw kennis voor de rest van uw